ضریب‌تأثیر و چارک بندی نشریات علمی نمایه شده اعلام شد

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC)، دکتر سید احمد فاضل‌زاده رئیس مؤسسه ISC گفت: مؤسسه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC) وظیفه رصد و پایش علم و فناوری جمهوری اسلامی ایران و کشورهای اسلامی را بر پایه تحلیل‌های علم‌سنجی به عهده دارد. سامانه نشریات علمی (ISC-JCR) از سال ۱۳۸۰ به پایش نشریات کشورهای اسلامی می‌پردازد. در این راستا مؤسسه ISC به عنوان سومین پایگاه استنادی در سطح دنیا به سنجش عملکرد نشریات کشورهای اسلامی که توسط آن، نمایه شده‌اند اهتمام ورزیده تا مرجعیت علمی را زمینه سازی نماید.

وی ادامه داد: با بررسی تعداد ۱۹۶۷۲۴۸ ارجاع از ۵۵۰۸۱ مقاله‌ی انتشاریافته در سال ۱۴۰۲ در ۳۹۹۰ نشریه‌ نمایه‌شده توسط ISC که به ۱۵۶۰۷۴ مقاله‌ نشریات سال های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ استناد کرده¬اند؛ ضریب‌تأثیر سال ۱۴۰۲ (۲۰۲۳) تعیین شده است. شایان ذکر است به منظور بررسی تاثیر خود استنادی بر روی ضریب تاثیر نشریات، ضریب تاثیر بدون خود استنادی نیز محاسبه شده است. این نتایج در وبگاه https://jcr.isc.ac اعلام شده است.

تعداد نشریات دارای ضریب‌تأثیر (Citation impact):

رئیس مؤسسه ISC اظهار داشت: تعداد کل نشریات موجود در پایگاه ISC، ۳۹۹۷ نشریه می باشد که از این تعداد ۱۹۱۱ نشریه موفق به حضور در سامانه نشریات علمی (ISC-JCR) شده اند. همانطور که در سامانه‌ شاخص‌های علم‌سنجی نشریات مشاهده می شود از این تعداد، ۱۷۱۳ نشریه موفق به کسب ضریب تاثیر شده اند و ۱۹۹ نشریه دیگر به دلیل نقص در تعداد شماره های ارسالی، ضریب تاثیر با مقدار NA نمایش داده شده است.

وی تصریح کرد: شرط اصلی برای محاسبه‌ ضریب‌تأثیر تکمیل شماره‌های دو سال قبل از سال تعیین ضریب‌تأثیر، در نظر گرفته می شود تا دقت نتایج ضریب‌تأثیر اعلام‌شده نشان‌دهنده¬ کیفیت حقیقی نشریات باشند؛ زیرا نقص در تعداد مقالات در سال‌های قبل منجر به کوچک‌ترشدن مخرج رابطه‌ ضریب‌تأثیر و افزایش غیرواقعی ضریب‌تأثیر و تشویق نشریات نامنظم می‌شود. یادآور می شود، به‌دلیل افزایش دقت و تکمیل زنجیره‌ استنادات نشریات، سال اعلام ضریب‌تأثیر مربوط به سال قبل، یعنی سال ۱۴۰۲ است.

نمودار ۱- تعداد نشریات دارای ضریب‌تأثیر

رئیس مؤسسه ISC گفت: برای نشان دادن وضعیت حوزه‌های موضوعی مختلف در ISC، تعداد نشریات دارای ضریب‌تأثیر و مقدار حداکثر ضریب‌تأثیر آن ها در جدول ۱ و نمودارهای ۲ و ۳ آمده است. بالاترین مقدار ضریب‌تأثیر در بین نشریات نمایه شده در ISC، به حوزه علوم انسانی و هنر و حوزه علوم اجتماعی تخصیص دارد و در مجموعه‌ نشریات ISC حوزه‌ موضوعی علوم اجتماعی دارای حداکثر تعداد نشریه است.

جدول ۱- حداکثر ضریب‌تأثیر در حوزه‌های موضوعی اصلی در سال ۱۴۰۲

نمودار ۲- حداکثر ضریب‌تأثیر نشریات در حوزه‌ی موضوعی کلان

نمودار ۳- تعداد نشریات در حوزه‌های موضوعی

تعداد نشریات چارک‌دار (Quartile):

رئیس مؤسسه ISC گفت: ضریب‌تأثیر شاخصی کمّی است که به منظور ارزیابی و رتبه‌دهی نشریات به‌طور جداگانه، با توجه به تعداد استنادات به آن، استفاده می‌شود و رتبه‌ نشریه در زیرگروه تخصصی خود، به طور دقیق، نشان داده نمی‌شود. برای اینکه بتوانیم در هر زیرگروه علمی، نشریات را با توجه به تعداد نشریه‌های موجود در آن رده‌بندی کنیم، باید از چارک یا همان تقسیم‌بندی نشریات به گروه‌های Q۱, Q۲, Q۳, Q۴ استفاده کنیم.

نمودار ۴- تعداد نشریات چارک‌دار

رئیس مؤسسه ISC اظهار داشت: در جدول ۲ و نمودار ۵ تعداد نشریات در هر چارک آمده است. یادآور می شود از آن جایی که یک نشریه می تواند عضو چند زیرگروه تخصصی باشد، همزمان می تواند در چند چارک قرار گیرد. به عنوان مثال نشریه «اپیدمیولوژی ایران» در زیر گروه تخصصی پزشکی Q۳ و در زیر گروه تخصصی علوم اجتماعی Q۴ می‌باشد.

جدول ۲- تعداد و نسبت نشریات در هر چارک

نمودار ۵- تعداد نشریات در هر چارک